نظام مالی جهانی امپریالیستی غربی در حال فروپاشی(پایان)

در مقالات قبل توضیح دادیم که مقاومتی در مقابل دلار شکل می گیرد. امپریالیستهای چین و روسیه در پی آنند که به برتری و تسلط دلار در جهان خاتمه دهند و یا حداقل آنرا تضعیف نمایند. آنها در پی جایگزینی روبل و یوان به جای دلار می باشند.

برای تحقق این سیاست مالی تنها یک راه وجود دارد و آن اینکه یک ارزش مبادله مورد اعتماد جهانی بوجود آورد که کشورهای جهان حاضر باشند با این پولِ جهانی به مبادلات تجاری بپردازند.

روسیه و چین به عنوان دو قدرت امپریالیستی و قدرتمند اقتصادی از این توانائی های لازم برخوردارند تا به مقابله با دلار بپردازند و نظم مالی بعد از جنگ جهانی را برهم زنند. آنها با روش معاملات پایاپا و یا به رسمیت شناختن ارزهای کشورهای مورد معامله و تبادل کالا با آنها بر مبنای ارز همان کشورها، ارز دلار را از مبنای محاسبه در معاملات میان کشورها کنار زدند و آنرا در حاشیه قرار دادند. به عنوان مثال در سالهای اخیر بسیاری از کشورها با انعقاد قراردادهای دو جانبه نقش دلار را در تجارت خارجی خود کمرنگ تر کرده اند. مدتهاست که چین و روسیه اکثر معاملات خود را با روبل و یوان انجام می دهند. ترکیه نیز به روسیه پیشنهاد داده که از روبل و لیره به جای دلار استفاده شود. بر همین مبنا اتحادیه های مالی و حتی سیاسی دیگری در جهان در مقابل یکه تازی امپریالیسم آمریکا در حال رشد است.

بریکس BRICS و مقاومت اقتصادی آن

پنج کشور بزرگ جهان، برزیل، روسیه، هند، چین و افریقای جنوبی که به «بریکس» مشهور شده اند از جمله این ممالک هستند که در مقابل زورگوئی امپریالیسم آمریکا به مقاومت دست می زنند و نمی خواهند اقتصادشان تابع نوسانات قسما مصنوعی و استعمارگرانه دلار باشد، آنها در ژوئن ۲۰۱۴ در FORTALEZA واقع در برزیل یک بانک و یک صندوق ذخیره مشترک تأسیس کردند. آنها در مقابله با سلطه امپریالیسم غرب به سرکردگی آمریکا، «صندوق بین المللی پول» و «بانک جهانی»، پایه های (SWIFT) جدید را بنا نهادند که سرمایه اولیه بانک مشترک آنها "بانک توسعه جدید"(New Development Bank)100 میلیارد دلار است. امپریالیسم آمریکا از این تحولات به سختی نگران است و تلاش فراوان دارد با اعمال نفوذ سیاسی در این کشورها آنها را بی ثبات کرده و حکومتهای مورد نظر خود را در این ممالک بر سر کار آورد تا مجموعه بریکس را متزلزل نماید. حکومتهای حاکم در این کشورها که از منافع سرمایه داری خودی دفاع می کنند در عین حال از سرکوب مردم کشورشان به خاطر منافع سرمایه دارانه خویش دست بر نمی دارند و در تشدید استثمار طبقات زحمتکش خودی فعالند. همین غارت و فساد و سرکوب دستگاههای اداری که بیماری مزمن نظام سرمایه داری است زمینه های نارضائی میان مردم را فراهم می آورد، بطوریکه زمینه نفوذ و سوء استفاده از هر اعتراض عمومی و فریب مردم را؛ آن هم در شرایط فقدان یک حزب قدرتمند کمونیستی مورد اعتماد مردم؛ مهیا می سازد. در کنار این اعتراض و مقاومت کشورها؛ اَشکال دیگری از مقاومت نیز وجود دارد که این جنگِ گاه آشکار و گاه مخفیانه ی اقتصادی را به پیش می برد. یکی دیگر از آنها «اتحادیه بلیواری خلقهای آمریکا ما» (ALBA) است که در آمریکای جنوبی فعال می باشد.

وضعیت مقاومت اقتصادی در آمریکای جنوبی

در مقابل طرح آمریکايی ALCA (Area de Libre Comercio de las Americas)، «منطقه تجارت آزاد کل آمریکا»FTAA (The Free Trade Area of the Americas) اتحادیه جدیدی از کشورهای آمریکای لاتین تحت نام «اتحادیه بلیواری خلقهای آمریکا ما» ALBA (که معنی اسپانیائی لغت آلبا شفق سرخ است) بوجود آمده است که در آن تاکنون ونزوئلا، اکوادور، بولیوی، کوبا، نیکاراگوئه، آنتیگوا و باربودا، دومینیکا، گرانادا، سنکت کیتس و نویز، سنکت لوسیا، سنکت وینسنت به عضویت در آمده اند. ایران نیز اعلام آمادگی کرده است که در این اتحادیه شرکت نماید. این اتحادیه برای تسویه حساب تجاری نیز واحد تهاتری به نام SUCRE انتخاب کرده است و در عین حال در نظر دارد در آینده واحد پولی جدید را جایگزین دلار کند.

هم اکنون ۹۰۰ میلیارد دلار در حساب های بانکی سرمایه داران کلان آمریکای لاتین پول خوابیده است که در چرخه تولید به کار نمی آیند. قرار است که «بانک توسعه جنوب» (Banca del Sud) در روابط اقتصادی امریکای جنوبی تسهیلاتی به وجود آورد. سرمایه اولیه این بانک ۲۰ میلیارد دلار خواهد بود. اولین پروژه مشترکی که در برنامه گنجانده شده است، لوله کشی گاز از ونزوئلا به سایر کشورهای امریکای لاتین است.

هر اندازه که کشورهای بیشتری چنین معاهداتی را میان خود منعقد کنند، به همان نسبت از نیاز به دلار به عنوان ارز مبادلاتی و حتی ذخیره ارزی جهان کاسته خواهد شد. بدون شک زمانی فراخواهد رسید که دیگر دلار نقش خود را به مثابه ذخیره ارزی مبادلاتی در سطح جهان به کلی از دست خواهد داد. و این بدون شک از قدرت سیاسی، مالی و نظامی امریکا به طور فاحش خواهد کاست. امپریالیسم آمریکا قادر نخواهد بود همچون زالو از بدنه اقتصاد جهانی تغذیه کند؛ دیگر نخواهد توانست بی رویه با دلار بی ارزش کالا وارد کند، می بایست ابتدا در صورت صدور کالا به واردات کالا اقدام ورزد. (موازنه تجاری) امری که با توجه به موازنه منفی کنونی این کشور غیر ممکن به نظر می رسد. تاکنون آمریکا می توانست روی کاغذ سبز علامت دلار را چاپ کند و آن را به مثابه ورق پاره بی ارزشی در ازاء دریافت کالاهای صنعتی نظیر نفت و اتوموبیل و ... به فروشندگان کشورهای دیگر بدهد. با از میان رفتن تدریجی نقش دلار، این کاغذ بی ارزش سبز دیگر نقش خود را به مثابه حکمران عرصه مالی جهان از دست خواهد داد و نقش دلار به مثابه پشتوانه ارزی همتراز طلا در سایر کشورهای جهان به گذشته تعلق خواهد گرفت. این که کدام ارز و یا نظام پولی در آینده جایگزین دلار خواهد شد، نمی توان به آسانی پیش بینی کرد. اما یک امر مسلم است که ارز هیچ کشور دیگری نمی تواند در شرایط کنونی به تنهائی جای دلار را به گیرد و بر نظام مالی جهان حکم براند. با داده های کنونی چهار گزینه محتمل به نظر می رسد:

ـ یکم این که چندین ارز نظیر یوان، روبل، دلار و یورو به صورت موازی عمل کنند که نتیجتا به پایین کشیدن دلار از سریر قدرت خواهد انجامید که با مقاومت سرسختانه آمریکا روبرو می شود.

ـ دوم ایجاد یک ارز مشترک مبادلاتی که هیچ کشوری در آن حق وتو و انحصار نداشته باشد. که این به سادگی قابل تصور نیست. زیرا این گزینه به این بستگی دارد که چه کشورهائی ابتکار این کار را به دست خواهند گرفت، چگونه، از چه طریق و نهاد یا نهادهائی که می بایست مورد توافق همگان باشد، اداره شود. با توجه به رقابت های شدید امپریالیستی و وجود انحصارات مالی، صنعتی، نظامی... ایجاد چنین نظامی بعید به نظر می رسد و فقط جنبه آرزوئی دارد.

ـ سوم استفاده گسترده کلیه کشورها از نظام (SWAP) ارزی.

ـ چهارم اتحادیه های منطقه ای نظیر BRICS و یا ALBA.

پیش بینی استقرار یکی از گزینه های فوق در نظام ارزی مبادلات تجاری جهان کاری است بس دشوار. ولی می توان به صراحت گفت که رقابت امپریالیست ها، مقاومت و مقابله کشورهای مستقل و در حال توسعه در مقابله با حکمرانی دلار، بی پشتوانه بودن خود دلار، بدهی های سرسام آور دولت آمریکا و ... موقعیت دلار و امپریالیسم آمریکا را روزبه روز ضعیف تر خواهد ساخت و در نتیجه نقش دلار در عرصه تجارت خارجی و ذخائر ارزی کمرنگ تر خواهد شد.

برتری دلار که منجر به غارت جهان است رقابت میان امپریالیستها را نیز تشدید می کند؛ زیرا آنها با داشتن ذخایر عظیم دلار که برای خرید نفت به آن نیاز دارند؛ همیشه مورد گزند احتمالی امپریالیسم آمریکا هستند. همه امپریالیستها با توجه به رقابت خویش با آمریکا و تضادشان با این امپریالیسم قدرقدرت؛ خواهان آنند که از نفوذ امپریالیسم آمریکا در عرصه اقتصادی در درجه اول کاسته شود؛ زیرا منافع همه آنها مستقیما مورد تهدید است. این مخالفتها و اعتراضات از چشم امپریالیسم آمریکا پنهان نمی ماند و این است که می کوشد بر نفوذ سیاسی خویش، بر دخالت در امور داخلی کشورها و تعیین حکومتها بیفزاید. رژیمهای معترض را سرنگون کند و رژیمهائی بر سر کار آورد که بر مبنای دلار تجارت کنند. تنها از طریق اعمال نفوذ سیاسی، کودتا، جنگ و اقداماتی از این قبیل است که آمریکا می کوشد مانع شود تا برتری دلار در این ممالک از بین برود. این است که در بررسی تحولات سیاسی جهان هرگز نباید این جنبه مسئله را نادیده گرفت.

اینکه امپریالیسم آمریکا به عنوان امپریالیسم متوفق هر روز بیشتر در بحران فرو می رود و با مقاومت روبرو می شود، واقعیتی است و این روند بدون تردید به نفع مبارزات استقلال طلبانه، آزادیخواهانه و سوسیالیستی خلق های جهان است.

بر گرفته از توفان شـماره 189آذر ماه 1394ـ آذر ماه سال 2015

ارگان مرکزی حزب کار ایران(توفان)

صفحه حزب کار ایران (توفان) در شبکه جهانی اینترنت

www.toufan.org

نشانی پست الکترونیکی(ایمیل)

toufan@toufan.org

لینک چند وبلاگ حزبی

..........................

وبلاگ توفان قاسمی

http://rahetoufan67.blogspot.se/

وبلاگ ظفرسرخ

http://kanonezi.blogspot.se/

وبلاگ کارگر آگاه

http://www.kargareagah.blogspot.se/

سایت کتابخانه اینترنتی توفان

http://toufan.org/ketabkane.htm

سایت آرشیو نشریات توفان

http://toufan.org/nashrie_tofan%20archive.htm

توفان در توییتر

https://twitter.com/toufanhezbkar

توفان در فیسبوک

https://www.facebook.com/toufan.hezbekar

توفان درفیسبوک به زبان انگلیسی

https://www.facebook.com/pli.toufan?fref=ts