انقلاب اکتبر نخستین انقلاب سوسیالیستی در جهان

ما در امسال 100 سالگی تولد انقلاب کبیر اکتبر در روسیه قدیم را جشن میگیریم. ما پیدایش جامعه و یک جهان نوین بنام "اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی" را جشن میگیریم.

این انقلاب برای نخستین بار در تاریخ، دولتی تراز نوین بنام دولت شوروی سوسیالیستی و یک دموکراسی تراز نوین، یعنی دموکراسی برای زحمتکشان یا دیکتاتوری پرولتاریا را خلق کرد.

ما بر این نظریم کودکی که در صد سال پیش به دنیا آمد علیرغم کِبَرِ سن، علیرغم ضربه خوردنها و یا حتی علیرغم کودتای خروشچف و پیروزی بورژوازی بر جامعه سوسیالیستی، آری علیرغم گسست سوسیالیسم به صورت موقت، هنوز هم تر و تازه است و تنها بدیل ممکن برای آینده بهتر را تضمین میکند. انقلاب اکتبر هنوز زنده است و صحنه تاریخ جهان را هرگز برای همیشه ترک نکرده است علیرغم اینکه فعلا نفی شده است.

بسیاری به درستی می پرسند علل واقعی موفقیت و قبل از هرچیز پیروزی نسبتا سهل انقلاب اکتبر چه بود. رفیق استالین موارد زیرین را به عنوان علل اصلی برجسته می کند:

"نخست اینکه، انقلاب اکتبر با فعالترین وجهی از طرف اکثریت عظیم طبقه کارگر روسیه پشتیبانی میشد.

دوم اینکه، دهقانان فقیر و اکثریت سربازان که تشنه صلح و زمین بودند از انقلاب اکتبر پشتیبانی قطعی مینمودند.

سوم اینکه، انقلاب اکتبر در راس خود نیروی رهبری کنندهای چون حزب آزموده بلشویک داشت، که نه تنها تجربه و انضباطی که طی سالیان دراز قوام یافته بود، بلکه ارتباطهای پردامنه این حزب با تودههای زحمتکش نیز آنرا نیرومند میساخت.

چهارم اینکه، انقلاب اکتبر در مقابل خود دشمنانی از قبیل بورژوازی کم و بیش ضعیف روسیه و طبقه ملاکین که از "عصیانهای" دهقانان کاملا روحیه خود را باخته بود و احزاب سازشکاری(حزب منشویکها و اِساِر)، که طی جنگ ورشکستگی آنان به حد کمال رسیده، داشت که دفع آنان نسبتا به آسانی ممکن بود.

پنجم اینکه، انقلاب اکتبر فضای پهناور کشور جوانی را در اختیار خود داشت که میتوانست آزادانه در آن مانور کرده، برحسب اقتضای وضع، عقب نشینی نماید استراحت کند، نیروی خود را جمع و جور نماید و غیره."(مقاله انقلاب اکتبر و تاکتیک کمونیستهای روس نقل از کتاب اصول لنینیسم اثر رفیق استالین ص 136 و 137)

البته در کنار این عوامل داخلی مثبت عامل خارجی مهمی به عنوان جنگ امپریالیستی وجود داشت که به پرولتاریای روسیه امکان میداد حلقه ضعیف امپریالیسم را شکسته و با توسل به نارضائی تودهها از جنگ و خواست صلح آنها، جنگ امپریالیستی را به جنگ داخلی بدل کند و تودههای ناراضی مردم را برای سرنگونی حکومت تزاری و سپس حکومت منشویکی کرنسکی بسیج نماید. استالین این شرایط مساعد خارجی را چنین توصیف میکند:

"کیفیت اول آنکه، انقلاب اکتبر در دوران مبارزه شدید بین دو دسته، عمده امپریالیستی یعنی انگلیس و فرانسه از یک طرف، آلمان و اتریش از طرف دیگر شروع شد، موقعی شروع شد که این دو دسته به مبارزه مرگبار میان خود مشغول بودند و نه وقت و نه وسیله آنرا داشتند که جدا دقت خود را به مبارزه با انقلاب اکتبر معطوف دارند. این کیفیت برای انقلاب اکتبر اهمیت عظیمی داشت، زیرا به انقلاب مزبور امکان داد که از مصادمه شدید در داخله امپریالیسم استفاده نموده نیرو و تشکیلات خود را مستحکم سازد.

کیفیت دوم آنکه، انقلاب اکتبر در اثنای جنگ جهانگیر شروع شد، یعنی هنگامیکه تودههای زحمتکش از جنگ بستوه آمده و تشنه صلح بودند، و تمام این واقعیات به حکم منطق، زحمتکشان را به سوی یگانه طریق خلاصی از جنگ یعنی به سوی انقلاب پرولتاریا میکشانید. این کیفیت برای انقلاب اکتبر دارای جدیترین اهمیتها بود، زیرا وسیله نیرومند صلح را در اختیار وی گذاشته و امکان توام ساختن تحول شوروی و خاتمه جنگ منفور را آسان نمود و به همین مناسبت، هم در بین کارگران غرب و هم در بین ملل ستمکش شرق نسبت به این انقلاب تولید علاقه و تمایل نمود.

کیفیت سوم آنکه، جنبش کارگری مقتدری در اروپا وجود داشت و بحران انقلابی که جنگ طولانی جهانگیر در شرق و غرب آنرا تولید کرد در حال رسیدن بود. این کیفیت برای انقلاب در روسیه اهمیت گرانبهائی داشت زیرا این کیفیت در راه مبارزه علیه امپریالیسم جهانی در خارج از روسیه متحدین وفاداری برای وی تهیه نمود."( در همانجا صفحات 135 و 136).

یکی از دستآوردهای سترگ تئوری لنینی انقلاب سوسیالیستی این کشف داهیانه است که پیروزی سوسیالیسم نه الزاما به صورت انقلاب جهانی و همزمان در چندین کشور بلکه این انقلاب "اساسا در یک کشور هم مقدور است". لنین در این زمینه درجلد 22 ص 209 چاپ آلمانی می نویسد: "تکامل سرمایهداری عمیقا به صورت ناموزون در ممالک گوناگون انجام میگیرد. طور دیگری هم نمیتواند در تولید کالائی باشد. از این حکم، این نتیجه اجتناب ناپذیر گرفته میشود: که سوسیالیسم نمیتواند همزمان در همه ممالک به پیروزی برسد..".

اگر چه این انقلاب پیروزمند در روسیه کهن در سال 1917 در یک کشور انجام گرفت، لیکن دارای اهمیت بین المللی و تاثیرات جهانی بود. به این انقلاب باید به مثابه سرآغاز راه گذار بشریت از سرمایهداری به سوسیالیسم نظر انداخت. استالین در اثر داهیانهاش "در باره مسایل لنینیسم" نوشت: "معمولا انقلابهای گذشته به این ترتیب پایان مییافتند که دستهای از استثمار کنندگان به جای دسته دیگری از استثمارکنندگان باقی میماند، ... انقلاب اکتبر از نقطه نظر اصولی با این انقلابها فرق دارد. این انقلاب هدف خویش را تعویض یک شکل استثمار و تعویض یک دسته استثمار کننده با دسته دیگر استثمار کننده قرار نداده، بلکه نابودی هرگونه استثمار فرد از فرد دیگر، نابودی همه و هرگونه دستجات استثمار کننده، استقرار دیکتاتوری پرولتاریا، برقراری حاکمیت طبقهایکه از تمام طبقات ستمکش دیگری که تا کنون وجود داشتهاند انقلابیتر است و تشکیل جامعه نوین بدون طبقات سوسیالیستی را هدف خویش قرار میدهد"(جنبه بین المللی انقلاب اکتبر-اثر استالین در باره مسایل لنینیسم ص 295).

به همین علت انقلاب اکتبر و مالا لنینیسم خصوصیت جهانی دارند. لنین گفت: "هم اکنون سوسیالیسم از تمام پنجرههای سرمایهداری مدرن به ما نگاه میکند. در هر اقدام بزرگی که بر اساس این سرمایه داری جوان گامی به پیش محسوب میشود، سوسیالیسم بلاواسطه در عمل، خویش را نمایان میسازد"(لنین جلد 25 ص 370 به زبان آلمانی).

انقلاب اکتبر اساسی عمل کرد و زباله تاریخ را روبید. انقلاب وسایل تولید را از بورژوازی، ملاکان و کارخانهها، کارگاهها، زمین و خاک، راهآهن و بانکها را به مالکیت خلق در آورد.

انقلاب اکتبر با قدرت جنبش انقلابی کارگران را در سراسر جهان به پیش راند. انقلاب اکتبر چون مشعلی نه تنها برای مبارزات آزادیبخش پرولتاریا و متحدانش(بویژه دهقانان فقیر)، بلکه همچنین برای جنبشهای آزادیبخش ملی و مبارزه ضد امپریالیستی خلقهای تحت ستم در سراسر جهان موثر بود. جهان ما از آن تاریخ دیگر دنیای قبل نیست. توسط و در اثر نفوذ این انقلاب مرحله نوینی، یک مرحله لنینی در جنبش کارگری جهانی بوجود آمد. در سراسر جهان احزاب کمونیستی پدید آمدند و آنها با پیدایش انترناسیونال کمونیستی به بزرگترین وزنه به خاطر تحت تاثیر قرار دادن و تغییرات، تقریبا در کلیه عرصههای اجتماعی، بدل شدند. مارکسیسم لنینیسم در سراسر جهان گسترش یافت.

مائو تسه دون در کتابش درباره دیکتاتوری دمکراتیک خلق نوشت: "شلیک توپهای انقلاب اکتبر مارکسیسم لنینیسم را برای ما به ارمغان آورد. انقلاب اکتبر به عناصر مترقی جهان و چین با پذیرش جهانبینی پرولتاریائی برای تعیین سرنوشت کشور خویش و برای بررسی مجدد مشکلات مخصوص به خود یاری رساند تا به راه روسها روان شوند- چنین بود نتیجهگیری از آن انقلاب.".(چاپ فارسی در قیاس با آلمانی صفحات 6 و 7)

راه نیل به سوسیالیسم که لنین به ما نشان داد، تنها میتواند توسط یک حزب کمونیست متحد و قدرتمند و با استقرار دیکتاتوری پرولتاریا با موفقیت تا پایان اجرا شود.

بر گرفته از توفان شـماره 204 اسفند ماه 1395ـ مارس سال 2017

ارگان مرکزی حزب کار ایران(توفان)

صفحه حزب کار ایران (توفان) در شبکه جهانی اینترنت

www.toufan.org

نشانی پست الکترونیکی(ایمیل)